Een van de laatste brieven van demissionair VWS-minister Ab Klink gaat over de pilotprojecten coffeeshopbeleid in tien steden. Die projecten beginnen al dit jaar en kosten 3,3 miljoen euro. Wat staat de shops en hun bezoekers te wachten?

De brief van Klink dateert van 13 oktober, een dag voor de beëdiging van het nieuwe kabinet. De voorstellen die zijn goed gekeurd door Klink hebben één ding gemeen: ze richten zich allemaal op meer repressie en maatregelen aan de voordeur van de coffeeshop en reppen met geen woord over de echte problemen, die aan de achterdeur. Ondanks een expliciete aanbeveling van de commissie Van de Donk, wordt er dus nergens geëxperimenteerd met de onwerkbare voorraadregel, die coffeeshops verplicht nooit meer dan 500 gram cannabis op voorraad te hebben.

De gemeente Maastricht haalt de grootste som belastinggeld binnen: ruim een miljoen euro, voor invoering van het zogenaamde ingezetenencriterium. Oftewel: het weren van buitenlanders uit de coffeeshop, niet op basis van hun nationaliteit, maar van hun woonplaats. Zo hoopt Maastricht het verbod op discriminatie te omzeilen. Te verwachten resultaat: een flinke groei van het illegale circuit en geen begin van een oplossing voor het probleem van voorraad en aanlevering. Daarmee dus ook geen enkele vorm van productcontrole, met alle negatieve gevolgen voor de volksgezondheid vandien.

Hetzelfde geldt voor de andere pilots: meer eisen, meer drempels, meer repressie en een volstrekt negeren van het volksgezondheidsbelang. Enige uitzondering lijkt het pilotproject van de gemeente Lelystad, waar op verzoek van de gemeente binnenkort een coffeeshop komt. Met de €143.000 euro van Klink wil Lelystad onderzoek doen naar de ‘drugsoverlast’ voor en na de vestiging van de shop.

Klink schrijft in zijn brief dat alle pilots door ‘een onafhankelijk bureau onder regie van het Ministerie van BZK’ worden ‘begeleid en geëvalueerd’. Klink: “Bekeken zal worden welke nieuwe maatregelen effectief zijn om overlast rond coffeeshops te bestrijden, zodat succesvolle maatregelen ook door andere gemeenten ingezet kunnen worden. De pilots gaan dit jaar van start en hebben een looptijd van twee jaar.”

De pilot-projecten op een rijtje:

Amsterdam: €233.000
“Gericht op het bewerkstelligen van kleinschalige en beheersbare exploitatie en een meer evenwichtige spreiding van coffeeshops.”

Arnhem: €75.000
“Betreft de vestiging van een politiehuiskamer dicht bij de concentratie coffeeshops om zo de overlast van coffeeshops voor bewoners in een tweetal wijken te verminderen.”

Eindhoven: €645.000
“Meerdere doelstellingen waaronder het bevorderen van transparant ondernemerschap, additionele eisen voor exploitanten voor bedrijfsvoering en schaalverkleining van coffeeshops onder meer door invoering van het pasjessysteem.”

Heerlen: €192.000
“Gericht op inzet van twee fulltime bijzondere opsporingsambtenaren die zich richten op het toezicht en de handhaving rondom verkeersaangelegenheden bij de coffeeshops.”

Kerkrade: €163.000
“Gericht op de aanpak van illegale verkooppunten. Verwachting is dat schaalverkleining leidt tot meer illegale verkooppunten vanwege de hogere vraag van drugstoeristen. Voorts is de pilot gericht op een goede begeleiding van de schaalverkleining van <<legale>> coffeeshops.”

Leeuwarden: €150.000
“Betreft de inzet van buurtgastheren. Doel van deze pilot is enerzijds om overlast door parkeer- en verkeersovertredingen te voorkomen. Anderzijds worden jongeren aangesproken die niet worden toegelaten in coffeeshops en andere bezoekers van de coffeeshop vragen om softdrugs voor hen te halen.”

Lelystad: €143.000
“Betreft het monitoren van drugsgerelateerde overlast in de gemeente Lelystad. Door middel van onderzoek kan de overlastsituatie voor en na het vestigen van een coffeeshop gemeten worden.”

Maastricht: €1.088.000
“Betreft toepassing (en de voorbereiding) van het ingezetenencriterium”.

Bergen op Zoom & Roosendaal: €616.000
“De pilotvoorstellen hebben betrekking op het expliciet communiceren met buitenlandse drugstoeristen in het Frans en Engels over de regelgeving softdrugs en het exportverbod en het in beeld brengen van de objectieve en subjectieve resultaten van het lokaal gewijzigd cannabisbeleid.”

Klik hier voor een PDF van de brief van Klink d.d. 13 oktober 2010