Terwijl de Nederlandse politiek vakantie vierde, beleefden Uruguay en de VS historische doorbraken op het gebied van cannabisbeleid. Ivo Opstelten wordt steeds meer de malle pietje van het drugsbeleid met zijn failliete zero tolerance geblaf. Maar: ‘The winds of change are blowing‘.

Uruguay legaliseert, VS dumpt war on drugs, maar wij hebben Ivo

Het was geen komkommernieuws, al kwam het middenin de zomer: op 31 juli stemde een meerderheid van het parlement van Uruguay vóór het regeringsplan om cannabis voor volwassenen te legaliseren. Als deze wetswijziging van kracht wordt zijn voortaan drie vormen van cannabisteelt wettelijk toegestaan: volwassen burgers mogen maximaal zes planten telen, coöperaties van maximaal 45 leden mogen tot 99 planten per jaar telen en de staat kan vergunningen afgeven aan bedrijven om op commerciële basis cannabis te telen, met de staat als enige afnemer. Via deze laatste constructie zullen apotheken worden bevoorraad. Gebruik van cannabis was al legaal in Uruguay.

Maurice de Hond greep dit historische nieuws aan om de stemming van het Nederlandse volk te peilen. Een meerderheid van 54 procent bleek voorstander van ‘het legaliseren van cannabis zoals in Uruguay’. D66-stemmers vormen de grootste voorstanders: 66 procent. Politiek interessanter is de steun voor legalisering onder VVD-stemmers: 58 procent én onder PVV-stemmers: 56 procent. Ook bij de aanhang van 50Plus, de SP en de PvdA is een meerderheid vóór legalisering. In de peilingen zijn deze zes partijen op dit moment samen goed voor 116 Kamerzetels.

Met een zeldzaam gevoel voor timing waren bij Knevel & Van de Brink de volgende dag Tweede Kamerlid Gert-Jan Segers en onze eigen Myranda Bruin te gast. Segers, drugswoordvoerder voor de ChristenUnie, had een werkbezoek gebracht aan de coffeeshop van Myranda in Rotterdam. Het was de eerste keer in zijn leven dat hij een shop bezocht. Het gesprek was met afstand het beste dat er de afgelopen jaren op de Nederlandse televisie te zien was over cannabis, coffeeshops en de domheid van het cannabisverbod. Hieronder een paar letterlijke citaten, maar kijk het vooral terug.

Andries Knevel: ‘Gert-Jan, je was daar nog nooit geweest?’

Gert-Jan Segers: ‘Nee, überhaupt niet in een coffeeshop, nee.’

Andries Knevel: ‘Hoe vond je het?’

Gert-Jan Segers: ‘Nou, eh, laten we zeggen dat het meeviel. Je kunt ook zeggen: het was saaier dan ik had gedacht. Het leek wel een soort apotheek eigenlijk… ik bedoel: er zit een dame achter zo’n raam en die vent de zakjes uit. Dus mensen komen binnen, kopen zo’n zakje en gaan weer weg. Het is eigenlijk heel clean, er wordt ook niet gerookt.’

Andries Knevel: ‘Had je een soort rovershol verwacht? ‘

Gert-Jan Segers: ‘Ja, met vage ouwe mannetjes die bibberend zo’n dingetje opsteken en dan met enorme walmen en zo… maar nee, niets van dat alles.’

Andries Knevel: ‘Wat was het meest verrassend? De cleanheid van de winkel?’

Gert-Jan Segers: ‘Ja, dat het eigenlijk heel erg netjes was en ook wel de mensen met wie wij aan tafel zaten. Er zat een vrouw van in de zeventig, wat jongere gasten en die keken allemaal erg helder uit hun ogen. Dus dat viel mij mee.’

Andries Knevel: ‘Ik zei net rovershol, maar u had verlopen types verwacht?’

Gert-Jan Segers: ‘Die mij wat waziger zouden aankijken, dat had ik verwacht.’

Lucille Werner: ‘Sorry dat ik het zeg, maar is dat niet een beetje een bekrompen gedachte, om te denken dat je in een coffeeshop alleen maar verlopen mensen zult treffen?’

Gert-Jan Segers: ‘Ja, maar dat is toch het imago. Vanmiddag noemde jij Koos Koets, dat typetje van Van Kooten en De Bie. Ja, dat is toch het imago dat je hebt, dat is het beeld. Je leest ook meer over de excessen, over de verslaving. Dus als je het hebt over cannabis en wat doet dat met mensen, dan lees je over de problemen die mensen hebben. En dit zijn mensen die er redelijk mee om kunnen gaan.’

Gert-Jan Segers: ‘Wat ik interessant vond en wat mijn beeld wel nuanceert, is dat er ook een heel grote groep is -waarschijnlijk een grotere groep- die er behoorlijk goed mee om kan gaan.’

Myranda Bruin: ‘Probleemloze volwassen consumenten. En u komt op voor de jongeren die niet in de coffeeshop komen.’

Gert-Jan Segers: ‘Precies, want dat is de keuze waar ik voor sta: kom ik op voor de vrijheid van mensen die daar op een goede manier mee om kunnen gaan of voor de vrijheid van mensen, die verslaafd zijn?’

Johan Derksen: ‘U legt de nadruk op die verslaving, maar de criminaliteit die er aan vast zit als je de coffeeshops sluit… Toevallig zag ik in het Journaal dat ze in Zuid-Amerika nu ook een soort Nederlands beleid gaan voeren. Ik vond dat eigenlijk toen ik het allemaal hoorde een uitstekende regeling. Maar als je in Nederland de boel sluit, dat is net als met prostitutie, dan duikt het overal in de illegaliteit weer op.’

Lucille Wener: ‘Is dat zo Myranda, heeft Johan hier gelijk in?’

Myranda Bruin: ‘Ja, dat denk ik wel. Ik denk dat de overheid door zijn repressieve maatregelen juist die criminaliteit in stand houdt. Zoals NRC/Handelsblad het vorige week zo mooi verwoordde: de burger mag wel melk drinken, maar de boer geen koeien houden. Dat is dweilen met de kraan open en de criminaliteit stimuleren.’

Lucille Werner: ‘Maar hoe met het dan wel volgens jou? Hoe moet het dan zijn?’

Myranda Bruin: ‘Reguleren, die achterdeur.’

Een tweede internationale doorbraak volgde op 12 augustus, met een speech van minister van justitie Eric Holder, de Ivo Opstelten van Amerika. Twitter ontplofte en de traditionele media volgden. ‘Kentering in Amerika’ kopte de Volkskrant op de voorpagina. ‘De regering-Obama neemt afstand van de ‘war on drugs’, de snoeiharde strijd tegen drugsgebruik en de daaruit voortvloeiende criminaliteit.’ Een van de mooiste zinnen uit Holder’s speech: ‘It’s time – in fact, it’s well past time – to address persistent needs and unwarranted disparities by considering a fundamentally new approach.‘

Een fundamenteel nieuwe aanpak; dat is duidelijke taal. De kosten van de war on drugs worden volgens NRC/Handelsblad geschat op ruim 38 miljard euro per jaar. En het resultaat? ‘Het belangrijkste doel van de war on drugs, terugdringen van het drugsgebruik, is op geen enkele manier bereikt. Productie en gebruik zijn alleen maar toegenomen.’ Bekende stoere onzinkreten als zero tolerance, just say no en three strikes and you’re out zijn eindelijk door de mand gevallen.

Maar niet bij Ivo Opstelten (69). Onze minister van justitie blijft geloven in repressie en zero tolerance. Zelfs op het Reggae Sundance festival, jarenlang het meest cannabisvriendelijke festival van Nederland, hanteerde de politie een zero tolerance aanpak. Alle cannabis werd afgepakt, bezoekers mochten zelfs niets terug leggen in hun auto. Halve politiekorpsen draaien ondertussen overuren om plantjes op te sporen en het illegale circuit blijft profiteren van het buitenlanderverbod voor coffeeshops in Zuid-Nederland.

Volgende maand eindigt het zomerreces en gaat de Tweede Kamer weer aan het werk. De VOC lobbywerkgroep draait op volle toeren om nieuwe acties en publicaties voor te bereiden, de media te woord te staan en politici en bestuurders te informeren.
´The winds of change are blowing´, in de woorden van de Amerikaanse auteur Doug Fine (Too High To Fail). We doen er alles aan om het momentum optimaal te benutten. Daarbij kunnen we wel wat hulp gebruiken. Steun het VOC, met een donatie of door je actief in te zetten. Kijk vandaag nog hier. Alvast bedankt!