‘De achterkant van Nederland’: Overheid schiep monster met paradoxaal cannabisbeleid

Op uitnodiging van het Brabants Dagblad schreef VOC voorzitter Derrick Bergman een opiniebijdrage over het deze maand verschenen boek ‘De achterkant van Nederland: hoe onder- en bovenwereld verstrengeld raken‘ van Volkskrant journalist Jan Tromp en hoogleraar bestuurskunde Pieter Tops van de universiteit Tilburg. ‘Door regulering van cannabisteelt tegen te houden, heeft de overheid de ondermijning zelf georganiseerd.’

(verschenen in Brabants Dagblad van zaterdag 14 januari 2017, klik hier voor pdf)

Overheid schiep een monster

Derrick Bergman | Gastopinie

Elke dag dat onze overheid de verloren ‘war on weed‘ nog blijft voeren, stimuleert zij ondermijning in plaats van die te bestrijden.

Het boek ‘De achterkant van Nederland‘ van Jan Tromp en Pieter Tops laat zien hoe de overheid een monster heeft geschapen met haar paradoxale cannabisbeleid. Voor de uitwassen die de auteurs beschrijven, werd twintig jaar geleden al gewaarschuwd door het College van procureurs-generaal. Door regulering van cannabisteelt tegen te houden, heeft de overheid de ondermijning zelf georganiseerd.

Een cruciaal aspect dat de auteurs nauwelijks belichten is de morele dimensie en de verantwoordelijkheid van de wetgever. Ze zeggen er wel iets over. Op pagina 70: ‘Voor één keer formuleren we het plechtig; je hebt rechtsdelicten en er zijn wetsdelicten. In het eerste geval is sprake van schending van basale normen die door bijna iedereen worden gedeeld; het rechtsgevoel is aangetast. Maar bij wetsdelicten gaat het om de altijd ook wat willekeurige ordening van het maatschappelijk verkeer, via de wet. Dat type delict weerspiegelt ook maatschappelijke machtsverhoudingen en is daarom vrijwel nooit onomstreden.’

Omslag ‘De achterkant van Nederland’

Hier raken Tromp en Tops de kern. Iemand beroven, neersteken of verkrachten, schendt ieders rechtsgevoel. Maar dat geldt niet voor het kweken van cannabis, dé motor achter de parallele economie die in het boek wordt beschreven. Zeker omdat cannabis in Nederland al sinds 1976 verkocht mag worden in coffeeshops, bij wie de overheid elk jaar 400 miljoen belasting incasseert. Een kind snapt dat als je cannabis mag verkopen, iemand die cannabis moet produceren. Toch weigert onze overheid deze realiteit al decennia lang onder ogen te zien.

Onzinnig
In de VS wordt cannabisteelt ‘victimless crime‘ genoemd. Volgens de definitie van criminoloog Edwin Schur: ‘een vrijwillige en niet-openbare uitwisseling tussen volwassenen van zeer gewilde maar officieel verboden goederen en diensten’. Veel Nederlanders vinden het onzinnig om cannabisverkoop toe te staan maar teelt te bestrijden: zeventig procent is voorstander van legalisering.

Wat de hele gang van zaken zo onverteerbaar maakt: de overheid is ruim op tijd gewaarschuwd voor de ellende die het vasthouden aan het cannabisverbod de afgelopen decennia heeft opgeleverd. En wel door het college van procureurs-generaal. In een geheim advies uit mei 2009, ‘Coffeeshopbeleid – Beheersbaar, kleinschalig, controleerbaar’, citeert het college een eerder advies, uit 1997 (!):

Omslag van het geheime advies van het college van procureurs-generaal uit mei 2009

Het College van procureurs-generaal is al eerder met een standpunt gekomen over de achterdeurproblematiek. In 1997 is … door het toenmalige College gesignaleerd dat er een discrepantie is tussen de gedoogde voordeur en de niet gedoogde achterdeur (Brief met kenmerk PaG/O/97/691). Destijds achtte het College, vanwege het niet gereguleerd zijn van de aanvoer van drugs naar de coffeeshops, “de kans groot dat criminele organisaties zich in dit gat in de markt begeven.” Uit hoofdstuk twee van voorliggend rapport zal blijken dat de vrees van destijds niet ongegrond was.

Voor de duidelijkheid: op dat moment waren er dus geen criminele organisaties bij de teelt betrokken. Dat gebeurde pas toen de politie massaal thuiskwekers begon op te rollen en woningbouwverenigingen deze mensen op straat gingen zetten. Twintig jaar, vele taskforces, duizenden huisuitzettingen en honderden miljoenen belastinggeld later is de situatie alleen maar verslechterd.

‘Cannachopper’
Het boek maakt duidelijk hoe cannabis actief gedemoniseerd is door de politie. Schaamteloos vertelt een anonieme hoge politie ambtenaar hoe hij een ‘guerilla-communicatie’ campagne leidde om cannabis in een kwaad daglicht te stellen. Een schietpartij op een snelweg? ‘We hebben het meteen geframed als een conflict in de hennepwereld’. De ‘Cannachopper‘, die alle voorpagina’s haalde? Het blijkt fake news te zijn geweest. ‘Eerlijk gezegd was het voornamelijk beeldvorming … De Cannachopper heeft maar een paar keer gevlogen. Maar we hebben aan dat ding heel veel aandacht besteed in de media. Het beeld was dat die chopper 24 uur per dag in de lucht was.’

Fons Jacobs, voormalig burgemeester van Helmond

Welkom in de Hollandse Hennepoorlog, manipulatie en bedrog toegestaan. Zo weet de Helmondse burgemeester Jacobs nog steeds niet of de breed uitgemeten bedreiging aan zijn adres eigenlijk wel heeft bestaan. Hij zegt in het boek over de politie: ‘Weet je, ze praten je angst aan. … Ze spraken zelfs over mannen met raketwerpers.’ Bij sommige voorbeelden vraag je je af wie nou wie ondermijnt. Zoals bij de jacht op een Eindhovense coffeeshopondernemer. Het geld dat deze man verdiende met zijn vergunde coffeeshop investeerde hij in onroerend goed, vooral studentenhuisvesting. Pagina 225: ‘De bedoeling was de man gek te maken. En in diskrediet te brengen bij banken en andere relaties.’

Exportmythe
De oplossing -fatsoenlijke regulering en liefst legalisering van cannabis- is de olifant in de kamer in het boek. De auteurs doen die in een paar zinnen af met een dooddoener die we nog kennen van de gevallen minister Opstelten: ‘ja, maar tachtig procent van de wiet is voor de export’. Deze exportmythe berust op drijfzand, zoals aangetoond door journalisten van NRC/Handelsblad. De schattingen en extrapolaties missen onderbouwing en kennen enorme marges. Bovendien: overal in Europa wordt cannabis geteeld; onze coffeeshops importeren zelfs wiet uit Spanje en Oost Europa. Tromp en Tops noemen legalisering een ‘non-dicussie’, maar het exportverhaal is een non-argument en het enige dat zij in stelling brengen.

Bron: Business Insider, Politico, Reuters

Hoe nu verder? Nederland moet doen wat het in de jaren negentig al had moeten doen: werken aan draagvlak voor legalisering in Europa en de cannabisteelt fatsoenlijk reguleren. Verdwijnt daarmee alle criminaliteit en ondermijning? Natuurlijk niet. Maar het zou wel leiden tot schone wiet in de coffeeshops, veel efficiëntere aanwending van politie en justitie capaciteit en meer inkomsten voor de schatkist. Op 8 november heeft Californië, de zesde economie ter wereld, cannabis gelegaliseerd. De rest van de wereld zal onvermijdelijk volgen. Elke dag dat onze overheid de verloren ‘war on weed‘ nog blijft voeren stimuleert zij ondermijning in plaats van die te bestrijden. Zoals Tilburger Corin Denis in het boek zegt: ‘Weet je wat het is, de war on drugs was al verloren nog voordat die was begonnen.’


*Derrick Bergman is journalist en voorzitter van de stichting Verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod (VOC)

Comments (3)

  • vibrator 02/02/2017 at 9:24 pm Reply

    goed blog en ik kan me helemal vinden in de conclusie! We meoten cannabis de-criminaliseren. Wat mij betreft moeten we dat ook doen met andere, niet zeer schadelijke, drugs zoals XTC, paddo’s en LSD.

  • fortoranjenieuws 03/06/2017 at 11:24 am Reply

    Geheel eens met de stelling dat het gehele probleem gecreerd is door de overheid zelf.
    Maar met betrekking tot het boek ‘achterkant van Nederland’ mis ik de nuancering dat het gaat over fictionele gebeurtenissen. Nergens worden bronnen en of onderbouwing gegeven voor het gestelde. Is er werkelijk ondermijning? Wat is het precies? De definitie van ondermijning is een propaganda containerbegrip. Lees hier de definitie: http://fortoranjenieuws.nl/wp-content/uploads/2017/05/7.-Ondermijning20170213def.pdf
    Slechts politie en justitie gebruiken het begrip ter onderbouwing van grotere budgetten.

  • Pieter X 12/06/2017 at 8:03 pm Reply

    Tops & Tromp stellen dat in Tilburg €800 mln per jaar met wietteelt wordt verdiend. Maar ook de rest van Brabant (“de wietschuur van Europa”) schijnt nogal met wietproductie bezig te zijn. Het platteland stevig meedoen met deze ‘ondermijnende criminaliteit’, zeggen de Taskforce Brabant-Zeeland, BMC Advies en het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV).

    Zo bezien zou je er vanuit mogen gaan dat de rest van Brabant minsten zo actief wiet kweekt als Tilburg. Brabant is (in inwoners) circa 10x zo groot als Tilburg. Maar laten we eens heel voorzichtig schatten dat de wietproductie in Brabant als geheel niet 10x, maar slechts 5x die in Tilburg is. Dus: 5 x €800 mln = 4 miljard per jaar.

    Uitgaand van een verkoopprijs van €4 per gram wiet is daarvoor 1 miljard gram wiet nodig. Blijf even meerekenen, met politie-logica. De politie gaat uit van een pakkans van 35 procent. Om netto 1 miljard gram te produceren is dus een bruto-productie van een dikke 1,5 miljard gram nodig.

    Om zo min mogelijk op te vallen wordt er bijna uitsluitend binnen geproduceerd. Uit het oog: in hallen, loodsen, schuren, zolders. De stroom wordt illegaal afgetapt, al was het maar omdat hoge stroomrekeningen opvallen. Energiebedrijven zijn verplicht om opvallend hoog energieverbruik te melden bij de politie.

    Hoeveel energie is nodig om 1,5 miljard gram te produceren? Een kweek met 1.000 Watt aan lampen, zal gemiddeld zo’n 700 gram opbrengen. Dus: 0,7 gram opbrengst per Watt. Meer opbrengst per Watt kan, tot 1 gram per Watt is haalbaar. Maar dat vergt heel veel arbeid: “vertroetelen” van de planten, snoeien, exact de juiste voeding, alert zijn op schimmel en ongedierte. Voor massa-productie is dit niet haalbaar. Kortom: 0,7 gram per Watt is realistisch.

    Net als de politie gaan we uit van 4 oogsten per jaar. Om 1,5 miljard gram te halen, zijn dat dus 4 oogsten van 375 miljoen gram. Daarvoor is (bij 0,7 gram per Watt) dan 535 miljoen Watt nodig, ofwel 535 MW (Megawatt). Er moet dus het hele jaar een centrale van 535 MW staan te draaien om de wietteelt in Brabant van stroom te voorzien. Daarvoor moet de totale productie van de kerncentrale Borssele (485 MW) illegaal worden afgetapt, plus van andere centrales nog eens 50 MW. Alleen al in Brabant.

    De energiebedrijven zelf melden overigens een verlies aan stroom van €72 miljoen per jaar. Dit komt overeen met een gestolen productie van 41 MW, i geheel Nederland.

    Wat is waarschijnlijker? Zeg het zelf maar:

    Stelling A: Brabant is de wietschuur van Europa, er wordt voor 4 miljard aan wiet geproduceerd, het merendeel wordt geëxporteerd.

    In dat geval moet je wel een aantal heel vreemde zaken verklaren:
    – voor de productie van Brabant alleen al is 535 MW aan illegaal afgetapte stroom nodig, ruim méér dan de totale output van kerncentrale Borssele. Kan dat ongemerkt gebeuren?
    – de energiebedrijven zelf melden voor Nederland als totaal slechts 41 MW aan verloren stroom. Hoe kan dat?
    – in welke regio’s worden de meeste wietkwekerijen opgerold? Waar worden de meeste wietplanten aangetroffen? Al sinds jaar en dag is dit niet Brabant, maar de regio’s Den Haag en Amsterdam.
    – ook al is Brabant al jarenlang “aandachtsgebied” van politie en justitie, met een intensieve jacht op kwekerijen, tóch worden er nog steeds minder kwekerijen gevonden dan in Den Haag en Amsterdam
    – het platteland van Brabant zou “ondermijnd” worden door drugscriminaliteit. Gemeenten en Provincie hebben onlangs weer 80 verdachte panden op het platteland doorzocht. In géén ervan werd drugsproductie of wietteelt aangetroffen
    – ondanks dat 80…90% van de Nederlandse wietexport zou worden geëxporteerd, zijn er in de afgelopen 10 jaar nooit containers Nederwiet bij de grens gesnapt. Ook in de ons omringende landen zijn geen mensen gepakt met partijen Nederwiet (afgezien van wat klein grut: toeristen met een zakje wiet bij zich. Maar niet de vele honderdduizenden kilo’s die toch echt de grens over moeten). En in Nederland zijn evenmin rechtszaken, laat staan veroordelingen, geweest voor export van Nederwiet.
    – en als we even in het misdaad-sfeertje blijven: als Brabant werkelijk “bijna Zuid-Italiaans” is, waarom zijn dan bijna alle liquidaties in Amsterdam?

    Stelling B: er is géén mega-wietteelt in Brabant, er is géén Nederwiet-export, Brabant is níét “bijna Zuid-Italië”

    Deze stelling wordt ondersteund door de feiten, maar klinkt minder spannend.

    Zeg zelf maar wat je eerder gelooft!

Leave Your Comment

Your email address will not be published.*