Hoge Raad Mexico: cannabisverbod is schending van fundamentele mensenrechten

In een opzienbarend vonnis heeft de Mexicaanse Hoge Raad geoordeeld dat het verbieden van gebruik en bezit van cannabis een schending van de fundamentele mensenrechten is. De uitspraak heeft directe gevolgen voor de mogelijkheden om in Nederland cannabis te reguleren.

mexican-cannabisHet vonnis wordt alom gezien als een mijlpaal op weg naar het einde van het cannabisverbod in Zuid Amerika. Hannah Hertzer van de Drug Policy Alliance zei tegen de Washington Post: “Het is echt een monumentale zaak. Hij werd gevoerd op grond van mensenrechten, wat ongebruikelijk is, en hij vindt plaats in Mexico, het epicentrum van de ergste effecten van de war on drugs.”

De rechtszaak is aangespannen door vier activisten van SMART (Sociedad Mexicana de Autoconsumo Responsable y Tolerante). Deze Cannabis Social Club bepleit sinds 2013 via de rechtbank dat gebruik, bezit en teelt van cannabis voor persoonlijk gebruik een mensenrecht is. In de Mexicaanse grondwet is het ‘recht op vrije ontwikkeling van je persoonlijkheid’ opgenomen.

Beeld: Drug Policy Alliance
Beeld: Drug Policy Alliance

Het recht op zelfbeschikking dus, dat de Washington Post zo omschrijft: “De overheid kan je er niet van weerhouden om, zeg, veel junk food te eten, ook al is dat niet goed voor je gezondheid. Zolang je andere mensen niet schaadt, heb je recht op autonomie. In dit geval heeft de Hoge Raad geoordeeld dat bezit en consumptie van cannabis in deze categorie vallen.”

Precies dat punt is voor Nederland van groot belang. Nog deze maand wordt een nieuw onderzoek verwacht van professor Piet Hein van Kempen van de Radboud Universiteit Nijmegen. In opdracht van een aantal gemeenten dat het Joint Regulation manifest steunt, onderzoekt hij “hoe de verplichtingen die voor staten voortvloeien uit de drugsverdragen zich verhouden tot fundamentele mensenrechten zoals het recht op vrijheid, het recht op zelfbeschikking, het recht op privacy, het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht op vrijheid van overtuiging en
religie.” (citaat uit notitie ‘Uitwerken mogelijkheden pilot hennepteelt‘ van B&W Eindhoven, juni 2015).

mexico-green-light-cannabis

Het hoogste rechtscollege van Mexico heeft het antwoord op die vraag nu dus gegeven: ja, gebruik en bezit van cannabis zijn fundamentele mensenrechten.

Het vonnis betekent niet dat cannabis nu meteen legaal is in Mexico, maar het zet de deur open naar een einde van het cannabisverbod wel open. “De uitspraak kan fungeren als een hefboom voor voorstanders van legalisering en heeft daarmee potentieel grote consequenties voor de illegale drugshandel op het Westelijk halfrond”, aldus NRC/Handelsblad gisteren.

NRC-redacteur Maartje Somers legt uit: “Als de Commissie Criminaliteit van het Hooggerechtshof vijf van zulke uitspraken doet, is de regering genoodzaakt de wet aan te passen. Een alternatief is dat acht van de elf leden van het héle Hooggerechtshof voor legalisering stemmen. Langs deze weg is het homohuwelijk deze zomer in Mexico feitelijk gelegaliseerd.”

De Washington Post concludeert dat het vonnis “wetgevers een enorme hoeveelheid politieke ruimte geeft om op federaal en staatsniveau juridische hervormingen te introduceren”. “De uitspraak geldt niet voor commerciële cannabis bedrijven, zoals in Washington en Colorado in de Verenigde Staten. Maar het vonnis vertegenwoordigt, misschien, de eerste verklaring van het recht om cannabis te gebruiken als een fundamenteel mensenrecht. En dat kan een domino effect hebben in andere Latijns-Amerikaanse landen, zoals Uruguay en Chili, die momenteel worstelen met verschillende maatregelen om cannabis te legaliseren.”

De uitspraak zet ook druk op de Verenigde Naties en de speciale sessie over drugsbeleid die in april 2016 in New York wordt gehouden, de UNGASS.

Check www.encod.org
Check www.encod.org

De Washington Post: “Gelet op de cannabis ontwikkelingen in de VS en nu Mexico zeggen veel drugsbeleid experts dat de VN de drugsverdragen moeten wijzigen als ze hun legitimiteit willen behouden.”

Alle reden dus voor Nederland, tijdens de UNGASS voorzitter van de Europese Unie, om in New York een sterk pleidooi te houden over de schade en criminaliteit die het cannabisverbod veroorzaken en de noodzaak de verdragen aan te passen.

Het zal geen verrassing zijn dat onze regering dit niet van plan is, zoals blijkt uit de antwoorden van ministers Koenders (buitenlandse zaken, PvdA) en Van der Steur (veiligheid en justitie, VVD) op Kamervragen van D66 en PvdA over de inzet van Nederland tijdens de UNGASS. Citaat:

Regulering/legalisering van de hennepteelt is geen kabinetsbeleid en het ligt daarom niet voor de hand bij de UNGASS een door de vragenstellers beoogde voortrekkersrol op dit vlak te vervullen. Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft zich bij meerdere gelegenheden achter het huidige beleid geschaard. Wij blijven inzetten op een geïntegreerde aanpak van de georganiseerde hennepcriminaliteit.

(Klik hier voor PDF ‘Beantwoording vragen van de leden Bergkamp, Sjoerdsma, Volp en Servaes over de inzet van Nederland tijdens de United nations General Assembly Special Session (UNGASS) on the World Drug Problem die in 2016 zal plaatsvinden’ dd 4 november 2015)

    Leave Your Comment

    Your email address will not be published.*